نوازندگان تنبک دراواخر عصر قاجار (III)
اکبرخان:از نوازندگانی بود که بیشتر با نعمت اله خان اتابکی همکاری می کرد و با تار او می نواخت و درخواندن آواز و تصنیف مهارت داشت.
باقرخان :باقرخان از تنبک نوازهای خوب زمان خود بود. در سفری به پاریس برای پرکردن صفحه با میرزا حسینقلی(تار) ، محمد صادق خان سرورالملک ( سنتور) و نایب اسدالله ( نی) همراه بود که آن صفحات اکنون باقی است.
اصغر:معروف به اصغر محمدحسین بیگ که تنبک نیکو می نواخت و در دستگاه میرزا علی اصغرخان اتابک نوازندگی می کرد.
کریم منجم باشی:کریم در طفولیت از خانه شاگردهای منجم باشی لنگرودی( پدرزن ارفع الملک استاد نوازنده تار و شاگرد ممتاز میرزا حسینقلی) بود و به همین مناسبت به کریم منجم باشی معروف گردید. ارفع الملک که علاقه و استعداد کریم را به موسیقی دریافته بود، او را به نوازندگی تنبک تشویق کرد و کریم پای ساز او تنبک می نواخت و آنچه از استاد تنبک خود می آموخت پای ساز ارفع الملک تمرین می کرد.
رفته رفته مهارت کافی در این هنر پیدا کرد و پس از درگذشت ارفع الملک به شیراز رفت و در آن شهر مقیم گردید. کریم از نوازندگان با استعداد و سلیقه این ساز بشمار می آمد و شنیدن تنبک او بدون ساز هم بسیار جالب و نشاط انگیز بود. مؤلف سرگذشت موسیقی ایران می نویسد «رحیم قانونی سیمهای ساز را به اهتزاز می آورد و کریم تنبک گیر نرم نرمک دستی به تنبک می کشید»
اسمعیل قدیری : اسمعیل از نوازندگان بنام تنبک در این اواخر بود. تصنیف و آهنگهای ضربی را با صدای مناسبی که داشت نیکو می خواند و در شناسائی اوزان تنبک و نوازندگی آن مهارت داشت. قدیری با اساتید معروف مانند درویش خان کار میکرد و با شکری قهرمانی استاد نوازنده تار و عارف قزوینی استاد سازنده تصنیف معاشر بود و غالباً در محافل آنها نوازندگی می کرد. اسمعیل قدیری بین دوستان به (اسمعیل دلم) شهرت داشت و در شهرداری خدمت می کرد و در سن حدود هفتاد سالگی در گذشت.
حسین خان: حسین خان معروف به (ملندوق) دف و تنبک می نواخت ٬ با شیرین کاریهای خود مجلس آرائی می نمود و با اساتید معروف نوازنده همکاری می کرد.
دیگر نوازندگان بین یهودیان تنبک نوازهایی بودند که هنرشان مورد ستایش اساتید و قابل توجه بود. ازجمله مرده خای عزریا (مردخای عزریا) معاصر ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و جد سلیمان روح افزا (استاد تار) . می گویند از نوازندگان درباری نیز بوده است و فرزندش ابراهیم (پدر روح افزا) نیز در نواختن تنبک مهارت داشته است.
همچنین می توان از بالاخان پدر مرتضی نی داود (استاد تار) که در پیشرفت فرزند خود تاثیر فراوان داشته است و یوسف خان معروف به (هونی) نام برد.
در میان نوازندگان تنبک زورخانه نیز اساتیدی بودند که در هنر خود مهارت بسیار داشتند. رنده یکی از نوازندگان معروف تنبک بود که به این نام شهرت داشت و بیشتر در زورخانه ای که آقاکاظم ملک التجار خراسانی در بازار حلبی سازهای تهران دائر کرده بود و خود در آن ورزش می کرد تنبک می نواخت و تصنیف و اشعار ضربی میخواند.
منبع : گفتگوی هارمونیک
